Nafaka Nedir?

Nafaka, geçim kaynağı olarak mahkemece takdir edilen bir bedeldir. Bu yazımızda nafaka ve nafaka çeşitleri hakkında bilgi vereceğiz.

Nafaka Nedir?

Bir kimsenin geçindirmekle, bakıp gözetmekle yükümlü bulunduğu kimseye ya da kimselere, mahkeme kararıyla verdiği aylığa nafaka denir.

Genellikle boşanma davalarında karşımıza çıkar. Nafaka, boşanma davası sürerken ya da boşanma davasının sona ermesinden sonra maddi olarak zorluğa düşecek olan tarafa bağlanan ve her ay ödenmesi gereken para olarak da tanımlanabilir.

Aile hukukundan doğan kişisel bir borçtur. Bu nedenle ölümle sona erer ve mirasçılara geçmez.

Nafaka Çeşitleri Nedir?

1. Tedbir Nafakası

Tedbir nafakası boşanma veya ayrılık davası esnasında istenebilen, özellikle eşlerin barınma, geçinme ve müşterek çocukların bakım ve giderlerini karşılama amacıyla takdir edilen nafakalardır.

Hâkim, tarafların malvarlıkları ve ekonomik güçlerini araştırarak nafaka miktarını belirler. Tarafların talebi olmadan da nafakaya hükmedebilir.

Tedbir nafakası ödeme yükümlülüğü kararın kesinleşmesine kadar devam eder. Bu nafaka hükmedilirken tarafların kusur oranına bakılmaz.

Tedbir nafakasının boşanma davası açılmadan verilmesi mümkündür. TMK m.197: “Birlikte yaşamaya ara verilmesi haklı bir sebebe dayanıyorsa hakim, eşlerden birinin istemi üzerine birinin diğerine yapacağı parasal katkıya, konut ve ev eşyalarından yararlanmaya ve eşlerin mallarının yönetimine ilişkin önlemleri alır”.

Buna göre boşanma davası açılmadan tedbir nafakası talebinde bulunabilmek için; resmi bir evliliğin mevcut olması, eşlerin ayrı yaşamaları ve nafaka talebinde bulunan eşin ayrı yaşamakta haklı bir nedeninin bulunması gerekir.

2. Yoksulluk Nafakası

Evliliğin boşanma kararı ile sona ermesi nedeniyle yoksulluğa düşecek olan eş lehine hükmedilen nafaka türüdür.

Hâkim burada da tarafların malvarlığı ve ekonomik güçlerini araştırarak nafaka miktarını belirler. Ancak burada hâkim tarafların talebi olmadan kendiliğinden nafakaya hükmedemez.

Bu nafaka türünde tarafların kusuru önem arz eder. Nafaka talep eden tarafın diğer eşe göre eşit kusurlu olması veya kusurunun bulunmaması gerekir.

Yoksulluk nafakası süresiz olarak hükmedilmektedir. Ancak, nafaka alacaklısının evlendiği veya taraflardan birinin vefat ettiği hallerde kendiliğinden sona erer. Ayrıca nafaka alacaklısının yoksulluğunun ortadan kalkması, nafaka alacaklısının fiilen evliymiş gibi başkasıyla birlikte yaşaması ve onursuz bir hayat sürmesi halinde mahkeme kararıyla da sona erdirilebilir.

Nafaka, boşanma davası devam ederken talep edilebileceği gibi boşanma davasının kesinleşmesine müteakip 1 yıl içinde ayrı olarak da talep edilebilir.

3. İştirak Nafakası

İştirak nafakası, boşanma, ayrılık veya evliliğin butlanına ilişkin karar verilmesinden sonra, velayet hakkı kendisine verilmeyen eşin diğer eşe müşterek çocuğun bakım, eğitim ve sağlık masraflarının karşılanması için verilen nafaka türüdür.

Bu nafakaya hükmedilebilmesi için müşterek çocukların velayetine sahip olan eşin talepte bulunması gerekir. Ayrıca burada esas olan müşterek çocuğun bakımı olduğundan, tarafların kusur durumu önem arz etmez.

İştirak nafakası hesaplanırken, müşterek çocukların yaşları, eğitim durumları, günlük ihtiyaçları ve eşlerin maddi durumları dikkate alınır.

İştirak nafakası çocuk 18 yaşını doldurana ya da mahkeme kararıyla ergin kılınmasına kadar devam eder. Ancak mevzuatımıza göre anne ve babanın bakım yükümlülüğü çocuğun eğitim hayatı boyunca devam eder. Bu durumda çocuğun eğitim hayatı bitene kadar iştirak nafakası ödenmeye devam eder.

4. Yardım Nafakası

Yardım nafakası, yardım edilmediği takdirde yoksulluğa düşecek olan üst soy, alt soy ve kardeşe mahkemece hükmedilen yardım miktarının ödenmesidir. Yani yardım nafakası boşanma davaları ya da evlilik kurumundan bağımsızdır.

Talep olmadan hâkim tarafından hükmedilemez.

Nafakanın başlangıç tarihi dava tarihidir. Nafaka miktarı belirlenirken ekonomik koşullar, hak ve nefaset kuralları esas alınır.

Kardeşler arasındaki yardım nafakası yükümlülüğü diğer hısımlardan farklı olarak nafaka talep edilen kardeşin refah içinde yaşaması şartına bağlanmıştır.

Nafaka Ödenmezse Ne Olur?

Nafaka borçlusu borcunu ödememişse, nafaka alacaklısı icra takibi başlatarak alacağını tahsil edebilir. Ayrıca İcra İflas Kanunu m. 344’e göre, nafaka borçlusunun mahkeme kararına aykırı olarak nafaka borcunu ödememesi halinde şikâyet üzerine 3 aya kadar tazyik hapsiyle cezalandırılabilir.

Nafaka alacaklıları sıra cetvelinde birinci sırada yer alırlar. Ek olarak normal icra takiplerinde maaş haczi işleminde borçlunun maaşının yalnızca ¼’üne haciz konulabilmekteyken, nafaka için maaşın tamamına konulabilir. Ayrıca diğer icra takiplerinde emekli maaşına haciz konulamazken nafaka borcu için konulabilmektedir.

Nafaka hakkıyla ilgili daha fazla bilgi almak için bize buradan ulaşabilirsiniz.